Το “Grooming” αναφέρεται στις «ενέργειες που γίνονται σκόπιμα από κάποιον για να γίνει φίλος και να δημιουργήσει μια συναισθηματική σχέση με ένα παιδί, για να μειωθούν οι αναστολές του παιδιού για σεξουαλική δραστηριότητα».
Η αυξανόμενη παρουσία των παιδιών στους διαδικτυακούς χώρους, έχει οδηγήσει σε σημαντική αύξηση των περιπτώσεων διαδικτυακής αποπλάνησης. Οι τεχνολογικές εξελίξεις έχουν διευκολύνει τους παραβάτες να ανταλλάσσουν την τεχνογνωσία τους σε διαφορετικές πλατφόρμες και να μοιράζονται τις γνώσεις τους σχετικά με τον τρόπο προσέλκυσης παιδιών στο διαδίκτυο (Belgian Federal Police, 2021). Λόγω της ταχείας ανάπτυξης νέων πλατφορμών μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ο έλεγχος της διαδικτυακής ασφάλειας των παιδιών γίνεται πιο δύσκολος. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο γίνεται όλο και πιο σημαντικό να μπορούμε να αναγνωρίζουμε και να αποτρέπουμε τη διαδικτυακή αποπλάνηση στα αρχικά στάδια.
Οι συνέπειες
Τα παιδιά που έχουν πέσει θύματα και έχουν βιώσει αποπλάνηση είναι πιθανό να υποφέρουν από σοβαρά μακροπρόθεσμα προβλήματα ψυχικής υγείας όπως άγχος, κατάθλιψη, μετατραυματικό στρες και σκέψεις αυτοκτονίας. Ειδικά τα παιδιά που έχουν παρακινηθεί να δημιουργήσουν και να μοιραστούν περιεχόμενο του εαυτού τους τείνουν να νιώθουν πολλή ντροπή και να κατηγορούν τον εαυτό τους για την κακοποίηση. Ως εκ τούτου, δεν έχει σημασία αν η κακοποίηση έλαβε χώρα εκτός σύνδεσης ή εάν όλη η αλληλεπίδραση μεταξύ του δράστη και του παιδιού πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά. Τα παιδιά μπορούν να επηρεαστούν σοβαρά από την αποπλάνηση, ακόμη κι όταν δεν έχει υπάρξει προσωπική επαφή, γι’ αυτό είναι σημαντικό να παρέμβετε το συντομότερο δυνατό.
Ενώ όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα από το κοινωνικό, θρησκευτικό ή εθνικό τους υπόβαθρο μπορούν να στοχοποιηθούν από μια διαδικτυακή απόπειρα αποπλάνησης, ορισμένα δημογραφικά στοιχεία αποτελούν στατιστικά πιο συχνά στόχο των δραστών. Κορίτσια, ηλικίας μεταξύ 13 και 17 ετών, παιδιά της LBGTQ κοινότητας, καθώς και παιδιά με αυξημένες ευπάθειες, όπως νοητικές ή σωματικές αναπηρίες, είναι πιο πιθανό να στοχοποιηθούν.
Πώς μπορούμε να προστατεύσουμε τα παιδιά;
Καθώς η αποπλάνηση εξελίσσεται σε ένα συντριπτικά ψηφιακό ζήτημα, γίνεται ολοένα και πιο σημαντικό να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά πώς να πλοηγούνται με ασφάλεια στο διαδίκτυο. Καθώς το διαδίκτυο είναι ως επί το πλείστον προσβάσιμο από το σπίτι, η χρήση του διαδικτύου μπορεί να φαίνεται ένας ασφαλής χώρος για τα παιδιά – είναι σημαντικό όμως να τονίσουμε στα παιδιά ότι η χρήση του διαδικτύου μπορεί να είναι επικίνδυνη και ότι πρέπει να το χρησιμοποιούν με προσοχή. Οι εκπαιδευτικοί, οι κηδεμόνες και οι ομάδες γονέων πρέπει να ενημερωθούν για τα εργαλεία και τις τεχνικές που χρησιμοποιούν οι δράστες για να μπορούν να εντοπίζουν τα σημάδια από νωρίς και να παρεμβαίνουν αμέσως μόλις υποψιαστούν ακατάλληλη επαφή.
Εάν πιστεύετε ότι εσείς ή κάποιος που γνωρίζετε μπορεί να πέσει θύμα αποπλάνησης, είναι σημαντικό να θυμάστε ότι δεν είναι λάθος του θύματος και ότι υπάρχει διαθέσιμη βοήθεια.
Για ψυχολογική υποστήριξη και συμβουλές μπορείτε να απευθυνθείτε στους εξειδικευμένους ψυχολόγους της Γραμμής Βοήθειας Help–line.gr διαθέσιμη δωρεάν τηλεφωνικά στο 210-6007686.Ακόμα οι ειδικοί της Γραμμής είναι διαθέσιμοι μέσω του e-mail: info@help-line.gr και μέσω chat συμβουλευτικής καθημερινά 14:00-17:00.Όλες οι κλήσεις και οι αναφορές είναι ανώνυμες και εμπιστευτικές.
Συμβουλές για γονείς και κηδεμόνες
Με αφορμή τα όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας το τελευταίο διάστημα η Γραμμή Βοήθειας του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου (Help-line.gr) του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας δίνει χρήσιμες συμβουλές σε γονείς για την πρόληψη της σεξουαλικής αποπλάνησης ανηλίκων μέσω διαδικτύου (grooming).
- Τα παιδιά είναι σημαντικό να μάθουν από νωρίς ότι το διαδίκτυο είναι ένας υπέροχος κόσμος στον οποίο θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί όπως ακριβώς και στην πραγματική ζωή.
- Ενημερώνουμε και συμφωνούμε με τα παιδιά ότι δεν πρέπει να επικοινωνούν με αγνώστους και ούτε να κανονίζουν δια ζώσης συναντήσεις με ανθρώπους που γνώρισαν διαδικτυακά.
- Ενημερώνουμε τα παιδιά ότι η σεξουαλική δραστηριότητα μεταξύ ενηλίκων και ανηλίκων απαγορεύεται αυστηρά και αποτελεί κακούργημα.
- Είμαστε σε επιφυλακή για τυχόν ενδείξεις όπως για παράδειγμα ακραία αλλαγή συμπεριφοράς του παιδιού, κρύψιμο διαδικτυακών συνηθειών και παραλαβή ακριβών δώρων που δε δικαιολογούνται.
- Ενημερώνουμε το παιδί για τα διαθέσιμα εργαλεία ασφαλείας. Αν κάποιος το ενοχλήσει διαδικτυακά είναι σημαντικό να ξέρει ότι μπορεί να αποθηκεύσει το μήνυμα ή τη συζήτηση. Ένας εύκολος τρόπος να το κάνει αυτό είναι να χρησιμοποιήσει το print screen και να αποθηκεύσει την εικόνα σε ένα αρχείο. Πολλές υπηρεσίες έχουν εργαλεία που δίνουν τη δυνατότητα να μπλοκάρει και να αναφέρει χρήστες που γίνονται ενοχλητικοί.
- Το σημαντικότερο όλων: Διατηρούμε μια καλή, στενή και δυνατή σχέση με τα παιδιά ούτως ώστε να απευθυνθούν σε εμάς ακόμα και σε περίπτωση που κάνουν κάποιο λάθος.